ماجرای تاسیس مدرسه در ایران/ مدرسه سازی که دستش را شکستند و تیر به پایش زدند!
تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۱۴۵۹۲
۲۱ آذر سال ۱۳۲۳ شمسی، «حسن رشدیه» بانی تأسیس نخستین مدارس ایران درگذشت. درآن‌ها سال‌ها برپایی مدارس به این آسانی‌ها هم نبود و ماجرا‌هایی داشت.
خبرگزاری میزان _ فارس نوشت: «میرزا حسن تبریزی» که بعد‌ها به «رشدیه» مشهور شد در سال ۱۲۳۱ شمسی در تبریز به دنیا آمد. پدرش روحانی بود و خودش هم از ۱۵ سالگی معمم شد و در ۲۲ سالگی پیش‌نماز مسجدی در تبریز بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این ادعا البته که اغراق بود، ولی تأثیر عمیقی بر رشدیه گذاشت و راه افتاد و رفت به بیروت که انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها آنجا مدرسه و دارالمعلمین باز کرده بودند و این‌طوری شد: «به دارالمعلمین بیروت رفت و در اقامتی ۲ ساله در آنجا تلاش کرد عربی و فرانسه بیاموزد. سپس به استانبول رفت و در آنجا نیز از مدارس مدرن آن شهر بازدید کرد». در همان استانبول شیوه‌های نوین آموزش را هم آموخت و لقب «رشدیه» هم از اینجا آمد که در ترکیه عثمانی به مدارس ابتدایی رشدیه می‌گفتند.
القصه، وقتی حسن رشدیه به ایران بازگشت مثل همیشه بچه‌ها می‌رفتند مکتب‌خانه و حالا بیا به ایرانیان قاجاری بگو بچه‌هایتان را بفرستید مدرسه! البته آن‌موقع اصلا مدرسه‌ای هم نبود.
«حسن رشدیه» بانی تأسیس نخستین مدارس در ایران
در دوره قاجار مکتب‌خانه در ایران ۳ نوع بود؛ مکتب‌خانه‌های آخوندباخی که زنان باسواد اداره می‌کردند و کودکان زیر ۷ سال می‌رفتند و الفبا و قرآن و شرعیات می‌آموختند و مکتب‌خانه‌های عمومی که در اغلب شهر‌ها و روستا‌ها برپا بود و کودکان در آنها علاوه‌بر الفبا و قرآن، کتب اشعار فارسی و گلستان سعدی هم می‌خواندند و مکتب‌خانه‌های خصوصی که فرزندان اعیان و ثروتمندان می‌رفتند.
این شیوه آموزش تا آن‌موقع برای جامعه سنتی دوره قاجار کفایت می‌کرد، ولی روزگار نو شده بود و علوم جدید از راه رسیده بودند و ایران به دانش نوین هم نیاز داشت. رشدیه قبلا یک مدرسه در ایروان قفقاز برای فرزندان خانواده‌های مسلمان تأسیس کرده بود و این مدرسه در علم‌آموزی موفق بود و به‌قول امروزی‌ها جواب داده بود. پس به تبریز بازگشت و نخستین مدرسه ابتدایی ایران را که به «مدرسه رشدیه» معروف شد در محله ششگلان تبریز بنا نهاد؛ سال ۱۲۶۶ شمسی بود و «مدرسه» در ایران متولد شد.
یکی از مدارس رشدیه در دوره مظفرالدین قاجار
بمبی که در مدرسه انداختند!رشدیه بیش از ۶ مدرسه در تبریز و تهران و مشهد برپا کرد که اغلبشان چندان دوام نداشتند؛ تخریب می‌شدند! هر مدرسه‌ای که باز می‌شد داستانی جدید شروع می‌شد و برخی مردمان دوره قاجار این مدارس را مایه ترویج فرهنگ غربی می‌دانستند و خرافات و شایعات و تهمت‌هایی هم در کار بود. خلاصه‌اش اینکه برخی فعالیت این مدارس را تحمل نمی‌کردند و خوش‌نداشتند که ایرانی‌ها بروند مدرسه و درس‌های فرنگی نظیر شیمی و فیزیک بخوانند. این بود که معمولا بعد از یکی دو سال مدرسه‌های رشدیه ویران می‌شد یا تغییر مکان می‌دادند و رشدیه هم شهر به شهر جابه‌جا می‌شد و دردسر می‌کشید و ماجرا‌ها پیش می‌آمد و یک‌بار به مدرسه‌اش حمله کردند و دستش را شکستند و مدتی بعد با گلوله به پایش زدند و نقل است که یک‌بار هم بمبی ساخته‌شده از زرنیخ و باروت در مدرسه‌اش انداختند.
یک‌بار هم شایع شد که زنگ مدرسه‌اش مثل ناقوس کلیسا می‌ماند و این حرف‌ها و رشدیه هم به جای زنگ برای صف‌بستن محصلان در مدرسه یکی از دانش‌آموزان را مأمور کرد که با صدای بلند این شعر را بخواند: «هر آنکس پی علم و دانایی است / بداند که وقت صف‌آرایی است».
تصویر یکی دیگر از مدارس رشدیه
اگر آن روز زنده باشم...رشدیه مردی بود که تسلیم نمی‌شد و تاریخ گواهی می‌دهد که پیروز شد. از وی نقل شده است که هنگام تخریب یکی از مدارسش به حاضران گفته بود: «این جاهلان نمی‌دانند که با این اعمال نمی‌توانند جلو سیل بنیادکن علم را بگیرند. یقین دارم که از هر آجر این مدرسه، خود مدرسه دیگری بنا خواهد شد. من آن روز را اگر زنده باشم، حتماً خواهم دید». به اطرافیانش هم گفته بود: «مرا در محلی به خاک بسپارید که هر روز شاگردان مدارس از روی گورم بگذرند و از این بابت روحم شاد شود» و برای شاگردان مدرسه‌اش هم گفته بود درباره اینکه مدرسه کجاست؛ «می‌دانید که امروز برای شما چه عید بزرگی است؟ امروز روزی است که شما از خرابه نادانی به شهر دانایی داخل شده‌اید... آدم بی‌سواد مرده است و آدم باسواد زنده است. می‌دانید مدرسه چه جایی است؟ مدرسه جای خداشناسی است، مدرسه جای تربیت و تعلیم است، همهٔ علما، همه وزرا، همه بزرگان از مدرسه بیرون آمده‌اند. ان‌شاءالله سعی می‌کنید شما هم آدم بزرگ و یکی از بزرگان بشوید».
«حسن رشدیه» در ایام کهنسالی
حسن رشدیه که آرزو داشت شاگردانش با مدرسه «آدم بزرگی» بشوند خودش با همین مدرسه‌ها آدم بزرگی شد در تاریخ ایران و «پدر فرهنگ نوین ایران» و «پدر آموزش و پرورش نوین ایران» لقب گرفت. جالب اینکه به آرزویش هم رسید و تا چند دهه بعد وقتی هنوز رشدیه زنده بود ایران پُر از مدرسه شده بود.
مزار حسن رشدیه در «قبرستان نو» شهر قم
امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هستامروز ۲۱ آذر مصادف با ۱۲ دسامبر میلادی و ۷ جمادی‌الاول هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.
تصرف سرزمین مازندران توسط «علاء‌الدین محمد تَکِش» خوارزمشاه در سال ۶۰۶ قمری
زادروز «گوستاو فلوبِر» نویسنده معروف فرانسوی در سال ۱۸۲۱ میلادی
روز ملی و استقلال کنیا از استعمار انگلستان در سال ۱۹۶۳ میلادی
اعلام تشکیل «دولت فرقه دموکرات آذربایجان» در تبریز در سال ۱۳۲۴ شمسی
زادروز «احمد شاملو» شاعر معاصر در سال ۱۳۰۴ شمسی
بیشتر بخوانید: مرقد جعفر طیار کجاست؟انتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.
منبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: تقویم تاریخ تاریخ حسن رشدیه مکتب خانه مدرسه اش
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۱۴۵۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برخی شهرک‌های زنجان کمبود مدرسه دارند
ایسنا/زنجان مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان زنجان گفت: اکنون مناطقی مانند گلشهر کاظمیه و پونک در شهر زنجان، کمبود مدرسه دارند.
حمیدرضا اسلامی امروز (۱۹ اردیبهشت ماه) در نشست خبری، با بیان اینکه سال گذشته اعلام شد طبق هدف‌گذاری ۲۳۴ کلاس درس در قالب ۴۴ پروژه تحویل آموزش و پرورش می‌دهیم، اظهار کرد: از این تعداد ۲۱۷ کلاس درس در قالب ۴۰ پروژه تحویل آموزش و پرورش شد که شامل دو پروژه به‌صورت ورزشی و ۳۸ باب مدرسه بود.
وی با بیان اینکه توزیع این پروژه‌ها به این نحو بود که چهار پروژه در ابهر، سه پروژه ایجرود، ۱۲ پروژه در خدابنده، ۹ پروژه در زنجان، هشت پروژه در ماهنشان، دو پروژه در طارم و دو پروژه در سلطانیه داشتیم، ادامه داد: این پروژه‌ها در مجموع ۲۱۷ کلاس درس را شامل می‌شود.
اسلامی با اشاره به نامگذاری سال به‌عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» گفت: برنامه ویژه‌ای برای امسال داریم. این برنامه مبنی بر جهش همکاری و همیاری خیران مدرسه‌ساز است که کمک حال ساخت و توسعه مدارس هستند.
وی با اشاره به اینکه یکی از منابع تامین اعتبار برای مدارس، مجامع خیران مدرسه‌ساز و خود خیران مدرسه‌ساز هستند، بیان کرد: این مجامع جذب کمک‌های خیران را حمایت و هدایت می‌کنند.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان زنجان با اشاره به اینکه هدف‌گذاری به این منوال بود که پروژه‌هایی که به‌صورت خیرساز بودند و بویژه در مناطق روستایی به سمت حذف مدارس تخریبی و احداث مدارس مقاوم پیش رود، اظهار کرد: این امر گامی در راستای برقراری عدالت آموزشی در استان و بویژه مناطق کم‌برخوردار و دورافتاده استان است.
او با یادآوری اینکه سال گذشته طرحی موسوم به طرح شهید پناهی با عنوان حذف مدارس کانکسی بالای ۱۰ نفر دانش‌آموز را داشتیم، گفت: از این تعداد هدف‌گذاری شده دو پروژه هنوز به پایان نرسیده است، اما امیدواریم تا مهر ماه به پایان برسد.
وی با توضیح اینکه از مهر ماه امسال مدرسه کانکسی با بیش از ۱۰ نفر دانش‌آموز در استان نخواهیم داشت، افزود: حدود ۶۷۰ مدرسه معادل ۳۰ درصد از ۲۲۳۸ مدرسه استان به مقاوم‌سازی نیاز دارند.
اسلامی با اشاره به ضرورت تامین زیرساخت‌های آموزشی در طرح‌های نهضت ملی مسکن قبل از استقرار جمعیت در آنها، گفت: توجه به این موضوع، مانع بروز مشکل در آینده می‌شود.
او با اشاره به ماده ۱۸ قانون شورای عالی آموزش و پرورش، اظهار کرد: طبق این قانون، انبوه‌سازانی که ساخت بیش از ۲۰۰ واحد مسکونی را عملیاتی می‌کنند، موظفند خدمات آموزشی از جمله ساخت مدرسه را برای ساکنان این واحدها اجرا کنند. اکنون در مناطقی مانند گلشهر کاظمیه و پونک این قانون عملی نشده است و این مناطق با کمبود مدارس مواجه‌اند.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان زنجان از برگزاری جشنواره خیران مدرسه‌ساز زنجان در ششم مرداد ماه خبر داد و افزود: تعداد قابل توجهی خیر مدرسه‌ساز در زنجان فعالند.
انتهای پیام
ببینید | فریادهای تهیهکننده سریالهای خاطرهانگیز رضا عطاران بر سر فرد محکوم در پرونده مرگ مشکوک زهره فکور صبور در صحنه دستگیری!